ساختمان مسکونی زورق
دفتر معماری اتفاق (میثم حاتمی، علیرضا معماریان، محمدرضا غفاری)
راه‌یافته به مرحله نیمه‌نهایی چهارمین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی (۱۴۰۰)
موقعیت: ساری، ایران
تاریخ: ۱۳۹۷
مساحت: ۱۳۰۰ مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: رضا زورقچیان
تیم طراحی: حسین ستاره، امیرحسین اعلائیان، سارا عزیزی، علیرضا امیرسلیمانی، رعنا زورقچیان
عکس: حسین نیکبخت
ساختمان مسکونی زورق در شهر ساری، در انتهای کوچه‌ای بن‌بست واقع شده است. هدف اصلی پروژه، طراحی ساختمانی مسکونی بود که علی‌رغم ظاهری مدرن، هویت معمارانه شهر را به نمایش بگذارد. در این راستا، برای شناخت مشخصات خانه‌های سنتی شهر، عمارت کلبادی به عنوان یکی از خانه‌های قدیمی شهر ساری، مورد بررسی قرار گرفت، و پس از بازدید و بررسی‌های لازم، برخی از عناصر معماری این خانه تاریخی، از جمله طاق‌ها، پوشش آجری نما و زیرسازی چوبی سقف، با زبانی مدرن در طراحی پروژه به کار گرفته شدند.
در طراحی نمای ساختمان، آجر، چوب، فلز و شیشه به گونه‌ای تلفیقی در کنار هم به کار گرفته شدند تا نما علاوه بر القای حس گرمای بصری که یادآور بناهای مسکونی پیشین شهر است، با ظاهر مدرن ساختمان‌های عصر حاضر نیز مطابقت داشته باشد. همان‌طور که در دیاگرام‌های اولیه مشاهده می‌شود، فرم طاق‌های موجود در نما که در راستای عمودی ساختمان کشیده شده‌اند، مدل دگرگون‌شده‌ای از طاق‌های به‌کاررفته در خانه کلبادی است که با آجرچینی منحنی‌شکل، ترکیبی متفاوت از طاق و آجر را به نمایش گذاشته است.
هم‌نشینی عناصر و مصالح مدرن و سنتی، علاوه بر نمای خارجی، در طراحی محیط داخلی بنا نیز به چشم می‌خورد. با بهره‌گیری از شکستگی موجود در پلان، فضای داخلی به صورت خطی، به دو بخش مجزا تفکیک شده و همان‌طور که در تصاویر قابل مشاهده است، یک سمت از فضا به صورت کاملا مدرن و به رنگ تیره، و سمت دیگر با حال و هوای سنتی و به رنگ روشن طراحی شده است. این کنتراست رنگی و حس دوگانه عناصر سنتی و مدرن، علاوه بر ایجاد محیطی متفاوت، به پویایی فضا نیز افزوده است. به طور کلی، می‌توان گفت که در این پروژه، زیبایی‌های عناصر بصری معماری گذشته با قابلیت اجرایی معماری مدرن پیوند خورده و هدف از این ترکیب، نه تضاد و تقابل، بلکه مکمل‌بودن و یکپارچه‌شدن است.
از دیگر جلوه‌های بصری به‌کاررفته در طراحی، بازی با نور و سایه است؛ فضاهای پر و خالی ایجادشده در نما باعث سایه‌اندازی‌های متفاوتی در ساعات مختلفی از روز شده و ظاهر دلپذیری را به نما بخشیده است. از آنجایی که این بنا تنها از یک وجه (ضلع شرقی) به کوچه اشراف دارد، در طراحی سعی شده است با تعبیه بازشوهای وسیع، حداکثر نور به فضای داخلی هدایت شود. از این‌رو، بازی با نور و سایه در محیط داخلی نیز به چشم می‌خورد. در این راستا، علاوه بر پنجره‌های موجود در نما، در طبقه پنجم از نورگیر سقفی نیز استفاده شده است.
از نکات قابل توجه در طراحی این پروژه، اهمیت‌دادن به پوشش گیاهی است. در گذشته، به واسطه تراکم کمتر و گستردگی بناهای مسکونی، طراحی خانه‌ها به صورتی بوده که فضای سبز ساختمان را در بر می‌گرفته است، اما متاسفانه در عصر حاضر، به دلیل محدودشدن فضای باز خانه‌ها، نقش پوشش گیاهی در طراحی کمرنگ شده است. از این‌رو، در این پروژه تا حد امکان سعی شده است علاوه بر فضاهای داخلی، در نمای ساختمان نیز از حضور گیاهان استفاده شود تا حس زندگی و پیوند انسان، طبیعت و معماری در قابی طاق‌دار به تصویر کشیده شود.
Zoraq Residential Building
Event Office (Meysam Hatami, Alireza Memariyan, Mohammadreza Ghaffari)
Semi-Finalist of Iranian Architect Merit Award 2021
Location: Sari, Iran
Date: 2018
Area: 1,300 sqm
Status: Completed
Client: Reza Zoraqchian
Design Team: Hossein Setareh, Amirhossein Alaeiyan, Sara Azizi, Alireza Amirsoleymani, Rana Zoraqchian
Photo: Hossein Nikbakht
Zoraq residential building in Sari, is located at the farthest corner of a dead end alley. The main objective to this project was for the residential building to be designed in a way to be of the potential of representing the ancient architecture of the town in a different scale as well as having a modern appearance. To do so, as an attempt to recognize the local traditional home blocks, the Kolbadi house was explored as the significant instance of such architecture. After required visits and reviews, taking advantage of several architectural elements of this historical house, including the arches, the brick wall covering, and the wooden substructure for the ceiling, were chosen as those applicable to the modern architecture and enlisted for the design team’s must-apply tasks.
The material used for the facade are bricks, wood, metal, and glass juxtaposed to ensure an expression of visual warmth which is a reminiscent of the old residential houses of the town, as well as a confirmation to the present era constructions, by its modern appearance. As seen in the early diagrams, the shape of the preset vertical arches of the façade are a revision of the Kolbadi house arches, staging a different compound of arch and brick with its curved bricking.
The companionship of traditional and modern can be seen not only on the exterior, but also through the interior design. As portrayed in the photos, an advantage has been taken of the fracture in the plan, separating the interior space linearly, resulting in one modern dark side, and a bright traditionally designed one manipulating the bricks available at the project site that were remnants of the old building’s demolition. Such a vibrant contrast along with the dual sense of old and modern elements, has not only created a different environment, but assisted the dynamism of the place.
To name another visual feature applied to the design of this building, light and shadings have to be mentioned. Since this building fronts the alley from just one side, the designing technique is making use of extensive sliders to direct maximum light toward the interior, so the aforementioned shadings bring more dynamic visual feature to the façade. Moreover, they play a significant role in restricting humidity pathway into the building, by blocking rain drops with the vitreous surface.