دفتر مرکزی آذران
رضا شریف تهرانی + دفتر طراحی چکاد (سینا نجفی)
رتبه دوم سومین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی (۱۳۹۹)
موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: ۱۳۹۵
مساحت: ۶۳۵۰ مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: شرکت سازه‌های صنعتی آذران
تیم طراحی: البرز امیری، فرشاد سعدالهی، همایون نجایی، امیر حجتی، سهیل کوچک‌پور
مشاور سازه: وحید احدی
مشاور تاسیسات مکانیکی: عباس صالحیان
مشاور تاسیسات الکتریکی و نورپردازی: مشاور استاک (علی قائمی، مسعود احمدی)
اجرا: شرکت سازه‌های صنعتی آذران
مدیر اجرایی: مهدی حیدری
تیم اجرایی: امیر خلیل‌زاده، رامین خلیل‌زاده، علی ایزدپناه، جواد میرزاد، یونس هوشمند
نظارت: سینا نجفی
مبلمان اداری: پادیران
نماها و جزئیات فلز و شیشه: سایتال ساخت و ونوس شیشه
سایبان چادری و جزئیات کابلی: سازه‌های کششی دیبا
سیستم مدیریت هوشمند ساختمان: دلتا پارس کنترل
عکس: پرهام تقی‌اف، میلاد پیامی، سینا نجفی
یک بنا خود را به دو نگاه مختلف می‌سپارد: یکی، نگاه شهروند، رهگذر و همسایه، و دیگری، نگاه مالک و باقی کاربران. هر کدام از این نگاه‌ها، از آنچه می‌بینند و درک می‌کنند، انتظاری جداگانه دارند. بنای حاضر از دیدگاه اول، بی‌پیرایه، بدون تکلف، بدون ادا و اطوار، تکنولوژیک، منسجم و آرام است، و نیز دور از فرم‌های کاذب و بی‌ربط به لحاظ مکانی و زمانی، و دور از تجمل به معنای مبتذل آن و سایر ویژگی‌هایی که بیشتر بناهای سرمایه‌دارانه با استفاده از سنگ‌واره‌ها، سنتوری‌ها، و مؤلفه‌های دوهزار سال پیش و بی‌نسبت با امروز، یا با استفاده از چوب‌‌ها و فلزات بی‌ارتباط و بی‌مصرف، در عطش ساخت آن هستند. در نگاه دوم، درون ساختمان و فضای کاربران، محیط آرام با نوری ملایم و طبیعی، و فضایی شفاف و گرم است که کارکردن در نظم آن، با ویژگی‌های طبیعی انسان سازگار است.
بنا به آنچه گفته شد، در طراحی نمای ساختمان اداری آذران، آنچه کمتر از هر موضوعی برایمان اهمیت داشت، فرم‌گرایی صرف و انجام بازی‌های حجمی بی‌مورد و پرداخت‌های مجسمه‌گونه‌ای بود که این روزها، در نمای بسیاری از ساختمان‌ها قابل رویت است و در قریب به اتفاق موارد، انگار مقصودشان چیزی نیست جز نمایش و به رویت گذاشتن هرباره خود که حتما نسبتی هم با آن پشت و آنچه درون‌شان بناست بگذرد و در جریان باشد، ندارند. حال آنکه اینجا و برای ما، فرم چیزی در خود و برای خود نبود و بیش از همه، در نسبت با «کارکرد» و «ضرورت»ی که خود کار طلب می‌کرد، معنا می‌یافت.
در طراحی نمای ساختمان، سادگی، وقار و سنگینی یک ساختمان اداری، و پاسخگویی به نیازهای ابتدایی آن، نظیر استفاده از نور طبیعی و فیلترشده، مقدم و بیش از هر چیز دیگر، برای ما در اولویت بود. بنابراین سعی شد دانه‌بندی‌های درشت و سالن‌های اداری باز که در پشت نماهای اصلی ساختمان قرار گرفته بودند، بیشترین استفاده را از پتانسیل‌های نور خورشید و طراحی نما ببرند. عامل دیگری که در طراحی نمای ساختمان مهم بود، حفظ یگانگی و وحدت همه‌چیز در خدمت کلی یکپارچه بود؛ پس تا سرحد امکان، مانع از هر آنچه شدیم که سبب تقطیع و القای چندگانگی و تصویرکردن چند فضا به جای یک فضا بود.
از آنجا که کارفرما (شرکت سازه‌های صنعتی آذران) خود مجری پروژه‌های عمرانی است و نیز به‌طور تخصصی، در زمینه طراحی و اجرای سازه‌های فلزی و بتنی فعال است، بر آن شدیم عناصر شاخص سازه‌ای و ساختاری را به عنوان جزئی تفکیک‌ناپذیر و نمایان، در فضا تعریف کنیم. برای انجام این کار، دیوارهای برشی سازه در لابی طبقه همکف، دیوارهای حیاط با بتن نمایان، و ستون فلزی نمای جنوبی با جزئیات و اتصالات نمایان، به عنوان عناصری وحدت‌بخش در نما و طبقات مختلف طراحی شدند. از اینها گذشته، طی جلسات مختلف و گفت‌و‌گوهای بسیار با کارفرما، خواست شکلی از لوکس‌گرایی که احیانا در بدو امر، برای کارفرما بی‌اهمیت نبود، به شکلی از ارتقای کیفیت ساخت و تکنولوژی ساختمان، نظام فضایی متفاوت، اقداماتی در جهت حفظ محیط‌زیست، و استفاده از مواد و مصالح روزآمد در جهت افزایش عمر و دوام ساختمان، والایش شد.
توجه به مفهوم «پایداری و سبز بودن» ساختمان که راهبردی در جهت پاسخگویی به شرایط و ملزومات ناشی از مقیاس و کاربری ساختمان است، یکی از ایده‌های بنیادین در شکل‌گیری طرح معماری بود. بدین‌سان، در طراحی تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان نیز از این راهبرد بهره بردیم و کمترین استفاده از منابع طبیعی و انرژی‌های تجدیدناپذیر، و به حداقل رساندن آلاینده‌ها و تصفیه و پالودن آنها، به عنوان راهکارهای اساسی در جهت پیشبرد این راهبرد، لحاظ شد. از این‌رو، از مواد و مصالح مصنوعی، به جای مواد طبیعی (برای مثال، سرامیک به جای سنگ) استفاده شد، طراحی نورپردازی به جای طراحی جنرال، به طور موضعی انجام شد و انتخاب چراغ‌ها و تاسیسات الکتریکی نیز در راستای به حداقل رسانیدن مصرف انرژی بود. در تاسیسات مکانیکی هم از شیدرها جهت کنترل گرمایش و فیلترکردن نور ورودی، از کلکتورهای خورشیدی برای تامین آب گرم ساختمان، از آیس‌بانک جهت تامین بار سرمایشی مورد نیاز، و از تصفیه‌خانه‌ای در زیرزمین چهارم، برای تامین آب مصرفی فلاش‌تانک و آبیاری فضای سبز استفاده شد. به‌کارگیری هیت‌ریکاوری برای بازیابی انرژی گرمایی هم از مصادیق دیگر توجه به این راهبرد است.
در طراحی داخلی، سعی بر آن بود که سادگی و خلوص فضاها مورد تاکید قرار گیرد تا دست‌کم، محیط شلوغ و معمولا درهم‌ریخته فضاهای اداری، آرام‌تر و دلپذیرتر بنماید. بدین‌منظور و برای جلوگیری از هرج‌و‌مرج بصری، کوشیدیم استفاده از تنوع مواد و رنگ، به حداقل ممکن برسد. این نکته در طراحی مبلمان ثابت و متحرک، و پرداخت جزئیات فضاها نیز به عنوان اولویت نخست، در طراحی داخلی مد نظر بود. خوانایی و شفافیت فضاها، ایجاد فضاهای کاری جمعی برای تقویت روحیه همکاری، در عین حفظ حریم شخصی و ایجاد محیطی دلپذیر، حداکثر استفاده از نور فیلترشده و استفاده از نورپردازی مصنوعی موضعی، استفاده از فضای سبز داخلی برای تلطیف فضاها و … نیز از مواردی هستند که در طراحی داخلی مورد توجه بوده‌اند.
دفتر مرکزی آذران، یک ساختمان اداری است که در زمینی به وسعت ۶۱۰ مترمربع، در ۱۳ طبقه (همکف، ۸ طبقه روی آن و ۴ طبقه زیرزمین) ساخته شده است. لابی ورودی، حیاط و برخی فضاهایی که نیازمند ارتباط ساده‌تر با بیرون هستند، در همکف جانمایی شده‌اند. طبقات اول تا پنجم نیز به اتاق‌ها و سالن‌های باز اداری و فضاهای وابسته به آن، اختصاص یافته و سالن جلسات، کتابخانه، مرکز انفورماتیک و … در طبقه ششم، و فضاهای مدیریتی در طبقات هفتم و هشتم قرار داده شده‌اند. بام در قسمت شمالی، به موتورخانه و در قسمت جنوبی، به بام سبز تبدیل شده است. پارکینگ‌ها و بخشی از فضاهای تاسیساتی نیز در زیرزمین‌ها مستقر شده‌اند، اما زیرزمین اول از این قاعده مستثنی و به فضای رستوران و آشپزخانه مبدل شده است.
در طراحی سازه ساختمان، جهت تسریع در اجرا، در عین مقرون‌به‌صرفه بودن، و همچنین به جهت خواسته‌های معمارانه، از ترکیب اسکلت فلزی با دیوارهای برشی برای مهاربندی جانبی، استفاده شده است. طراحی تاسیسات الکتریکی و مکانیکی نیز با رویکرد سیو انرژی، استفاده از انرژی‌های نو، کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و … صورت گرفته است که در بالا، به نمونه‌هایی از این رویکرد اشاره شد.
Azaran Company Headquarters
Reza Sharif Tehrani + Chakad Design Office (Sina Najafi)
2nd Place of Iranian Architect Merit Award 2020
Location: Tehran, Iran
Date: 2016
Area: 6,350 sqm
Status: Completed
Client: Azaran Industrial Structures Company
Design Team: Alborz Amiri, Farshad Sadollahi, Homayoun Najaei, Amir Hojati, Soheil Kouchakpour
Structure Consultant: Vahid Ahadi
Mechanical Consultant: Abbas Salehian
Electrical Consultant & Lighting: Stack Co. (Ali Ghaemi, Masoud Ahmadi)
Construction: Azaran Industrial Structures Company
Construction Manager: Mehdi Heidari
Construction Team: Amir Khalilzadeh, Ramin Khalilzadeh, Ali Izadpanah, Javad Mirzad, Younes Houshmand
Supervision: Sina Najafi
Furniture: Padiran
Façade & Metal-Glass Detail: Saytal Sakht & Venus Glass
Membrane & Cable Structure: Diba Tensile Structures
BMS: Delta Pars Control
Photo: Parham Taghioff, Milad Payami, Sina Najafi