سعید میرمحمدصادقی و لادن زارعی، برندگان دومین دوره «جایزه شایستگی معمار ایرانی»، در گفت‌وگو با «معمار ایرانی»:
ایده‌های بزرگ وقتی ارزش واقعی خود را پیدا می‌كنند كه خوب ارائه شوند و در جزئیات یك اثر نیز جریان پیدا کنند.
اولدوز فضلعلی
سعيد ميرمحمدصادقی و لادن زارعی، دانش‌آموختگان کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه آزاد همدان هستند که پس از کسب تجربه در شرکت‌های مختلف مهندسین مشاور، از جمله مهندسین مشاور شیردل و همکاران، و مهندسین مشاور رازآهنگ، فعاليت حرفهای شخصی خود را از سال ١٣٨٢ آغاز کرده‌اند. آنها پس از تاسیس مهندسین مشاور پادیر، پروژه‌های گوناگونی با کاربری‌های مختلف طراحی كرده‌اند که جوایز متعددی را برایشان به همراه داشته است، از جمله رتبه نخست دومین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی در سال ۱۳۹۸. در حال حاضر، سعید میرمحمدصادقی و لادن زارعی علاوه بر ایران، در تورنتوی کانادا به فعالیت حرفهای خود ادامه می‌دهند.
بهتر است ابتدا از «جایزه شایستگی معمار ایرانی» شروع کنیم؛ مایلم بدانم شما به عنوان برنده دومین دوره این جایزه، چه ارزیابی از شکل‌گیری و روند برگزاری آن دارید؟
لادن زارعی: با وجود اینكه در سال‌های اخیر، جوایز معماری متعددی شكل گرفته‌اند، اما «جایزه شایستگی معمار ایرانی» که دو دوره از شكل‌گیری آن گذشته است، ویژگی‌های منحصر به خود را دارد كه به ارتقای بیش از پیش جایگاه آن در آینده كمك خواهد كرد. این جایزه علاوه بر وب‌سایت «معمار ایرانی»، از فضاهای مجازی نیز كمك می‌گیرد، و کسانی که این جایزه را پیگیری می‌کنند، در جریان تمام مراحل برگزاری آن قرار می‌گیرند. این روش برگزاری باعث می‌شود تا کارهای همه شركت‌كنندگان دیده و معرفی شود كه خودش نكته مثبتی است. همچنین نظرات داوران در مورد شاخص‌های مدنظرشان برای داوری، و نیز نظرات آنها در مورد کارهای برگزیده، پس از مشخص‌شدن نتایج اعلام می‌شود.
به نظرتان، پروژه «ویلای شماره ۳۰» که رتبه نخست دومین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی را برای شما به ارمغان آورد، از چه ویژگی‌های متمایزی برخوردار بود که توانست نظر اکثریت داوران این جایزه را به خود جلب کند؟
سعید میرمحمدصادقی: این پروژه سعی كرده است پاسخی ساده به سوالات و خواسته‌های مطرح‌شده باشد. شاید ویژگی اصلی این پروژه را بتوان تلاش برای ساده‌گویی و خلاصه‌گویی دانست که این خلاصه‌گویی نه تنها در ایده، بلکه در فرم، در انتخاب مصالح، و در جزئیات نیز خود را نشان می‌دهد. همچنین در این پروژه تلاش شده است مقیاس بنا متناسب با بستر زمین باشد، و ویلا خود را به محیط پیرامون تحمیل نكند و از هر فرصتی برای كم‌رنگ کردن مرز بین بیرون و درون استفاده كند؛ وقتی داخل ویلا هستید، هنوز خود را در طبیعت پیرامون پروژه حس می‌كنید، و وقتی در مجاورت ساختمان ویلا، بر روی سكوی چوبی داخل محوطه هستید، احساس می‌كنید بخشی از فضای داخلی به بیرون امتداد پیدا كرده است.
اگر موافق باشید، ادامه گفت‌وگویمان را با نام دفترتان پی بگیریم؛ چرا «پادیر»؟ آیا انتخاب این نام ارتباطی با فلسفه و روش طراحی شما دارد؟
لادن زارعی: پادیر واژه‌ای پارسی و به معنای پایه و نگهدارنده گنبد است. در انتخاب اسم شركت فكر كردیم كه یك كلمه ایرانی و مرتبط با معماری باشد، و در بررسی‌هایی که داشتیم، این كلمه نظرمان را جلب كرد و بعد متوجه شدیم كه در اشعار حافظ و رودكی هم از آن استفاده شده است و در نتیجه، همین اسم را انتخاب كردیم. این نام لزوما ارتباط مستقیمی با نحوه و روش كار ما روی پروژه‌ها در دفتر ندارد، اما این را نكته مثبتی می‌دانیم كه نام دفترمان ریشه در فرهنگ و شعر ایران دارد، و فكر می‌كنیم یادآوری خوبی است برای ما و همكاران‌مان در دفتر كه ارتباط خودمان را با این ریشه‌های فرهنگی حفظ كنیم.
اگر بخواهید فلسفه و روش طراحی‌تان را در پنج واژه کلیدی خلاصه کنید، این پنج واژه کدام‌اند؟ بسیار عالی خواهد بود اگر درباره هر کدام از این واژه‌ها، یک توضیح کوتاه یک‌خطی نیز ارائه بدهید.
سعید میرمحمدصادقی: ۱. وضوح در ایده: تلاش ما همیشه این است كه ایده‌ای كه پروژه را شكل می‌دهد، انرژی كافی داشته باشد تا بتواند به تنهایی، به سوالات و خواسته‌های پروژه جواب دهد و نیازی به مطرح‌کردن و اضافه‌کردن ایده‌های متعدد دیگر در یک پروژه نباشد.
۲. سادگی در فرم: تلاش ما همیشه این است كه فرم بتواند بدون تعلقات و تزئینات غیرضروری، ایده پروژه را منعكس کند و در خدمت کارکرد پروژه باشد.
۳. ساده‌گویی در بیان: معماری هم مثل بقیه مدیوم‌های هنری، گاهی می‌تواند از زبان پیچیده رنج ببرد و نتیجه مطلوب را نگیرد.
۴. راحتی در پلان، هیجان در برش: سعی ما این است كه ارتباطات و به طور کلی، زندگی بتواند راحت و بدون دغدغه در داخل پلان جریان داشته باشد. با این وجود، هر چقدر راحتی پلان را در نظر می‌گیریم، در مقابل تلاش می‌کنیم تا برش پروژه متنوع باشد و تجربه تازه‌ای از فضا ارائه کند.
۵. ارتباط با طبیعت: سایت را به مثابه بستر ایجاد پروژه در نظر می‌گیریم و تلاش می‌كنیم با ایجاد ارتباط بین فضای داخلی با فضای پیرامون، مرز بیرون و درون پروژه را تا حد امكان كم‌رنگ كنیم.
در کدام‌‌یک از آثارتان توانسته‌اید به شکل قابل قبولی از مختصات این روش طراحی پیروی کنید، و به نظرتان، دلیل این موفقیت چه بوده است؟
لادن زارعی: ما فكر می‌كنیم در سه‌گانه ویلایی اخیری كه انجام داده‌ایم، یعنی ویلای شماره ده‌نود، ویلای شماره ۳۹ و ویلای شماره ۳۰، به این اصول نزدیك بوده‌ایم. ویلای شماره ده‌نود فرم و زبان ساده‌ای دارد، و محوطه پروژه از نقطه‌نظر فرم و فضایی که ارائه می‌کند، امتدادی از فضاهای داخلی پروژه است و با همان زبان طراحی شده، و به نوعی سعی شده است بیرون و درون پروژه یك فضای واحد را خلق کند. پلان خطی و بسیار خوانای ویلای شماره ۳۹ نیز فضایی را خلق کرده است که وقتی داخل فضای همكف هستید، خود را درون باغ فرض می‌كنید. اما در ویلای شماره ۳۰، سطح زیربنای ویلا به خاطر ضوابط شهری، حداکثر ۸۰ مترمربع بود. در واقع، مقیاس بنا نسبت به زمین باغ که مساحت آن حدود ۲۴۰۰ مترمربع است، مثل یک آلاچیق کوچک در بستر یک باغ وسیع بود، و ما سعی کردیم این واقعیت ساده را تغییر ندهیم، بلکه به آن اهمیت بدهیم. ایده پروژه نیز از اینجا شکل گرفت که انگار این بنا سرپناهی و یا سایه‌بانی در دل طبیعت است، و همین فکر به ایده اصلی ویلا تبدیل شد. به همین خاطر است که اسکیس‌های اولیه طرح فقط یک سقف را نشان می‌دهد که این سقف در ادامه، وجه‌های مختلف گرفت، شکستگی پیدا کرد، بخشی از نما را شکل داد، و نهایتا کل پروژه را سازمان‌دهی کرد.
دغدغه اصلی شما در معماری چیست؟ به بیان دیگر، چه ایده زیربنایی و هدف کلانی را به نوعی در طراحی تمام پروژه‌هایتان دنبال می‌کنید؟
سعید میرمحمدصادقی: فضای معماری قابلیت‌های بسیاری دارد که هنوز کشف نشده است. هر پروژه بدیع معماری گوشه‌ای از این قابلیت‌های کشف‌نشده را به نمایش می‌گذارد و در عین حال یادآوری می‌کند که چه قابلیت‌های هنوز شناخته‌نشده‌ای وجود دارند. در واقع، هر پروژه جدید معماری فرصتی است برای ما در جهت تلاش برای شناختن و کشف گوشه‌ای حتی کوچک از این قابلیت‌های ناشناخته. باید به این نکته هم اشاره کنیم که معماری موضوعی است با تبعات و تاثیرات محیطی، و توجه به معماری پایدار و متعهد به اصول بهینه‌سازی در مصرف انرژی، و تقلیل تاثیرات مخرب محیطی معماری، جایگاه و اهمیت ویژه‌ای برای ما دارد.
گرفتن پروژه یکی از دغدغه‌های همیشگی معماران است. شما از چه طریقی پروژه می‌گیرید و چگونه موفق به تثبیت جایگاه خود در بازار معماری شده‌اید؟
لادن زارعی: ما كار خود را در سال‌هایی آغاز كردیم كه فضای مجازی وجود نداشت. ما كار معماری را با انجام‌دادن كارهای كوچك شروع كردیم که انجام این كارها پس از چند سال، به طراحی كامل پروژه‌های بزرگ‌تر انجامید. بهترین روش گرفتن كار، خصوصا برای معماران جوان، حتی هنوز كه اینترنت و فضای مجازی به معرفی معماران و پروژه‌هایشان بیشتر كمك می‌كند، تلاش برای انجام‌دادن خوب و متعهدانه كارهایی است كه در دست دارند. یک پروژه خوب که متعهدانه طراحی و به سرانجام رسیده است، بهترین رزومه برای کارها و فرصت‌های حرفهای بعدی خواهد بود.
ساخته‌نشدن کدام پروژه‌تان به یک افسوس و حسرت برای شما تبدیل شده است و چرا؟
سعید میرمحمدصادقی: داشتن پروژه‌هایی كه ساخته نشده‌اند، بخش جدایی‌ناپذیر حرفه معماری است. برخی از معماران اعتقاد دارند كه فضای معماری در مرحله طراحی خلق می‌شود، و مرحله ساخت را صرفا تولید یك فضای قبلا خلق‌شده می‌دانند. برخی نیز اعتقاد دارند كه فضا دو بار خلق می‌شود: یك‌بار در پایان روند طراحی، و بار دیگر، وقتی پروژه ساخته و استفاده می‌شود. تعدادی از پروژه‌های ساخته‌نشده ما عبارتند از: مجتمع سینمایی جردن تهران، مركز خرید گیشای تهران و چند پروژه ویلایی.
به نظرتان، چه ویژگی‌هایی معماری «مهندسین مشاور پادیر» را از معماری دیگر معماران ایرانی متمایز می‌کند؟
سعید میرمحمدصادقی: قطعا این ویژگی منحصر به دفتر ما نیست، ولی می‌توانیم بگوییم كه توجه به جزئیات، از ویژگی‌های دفتر ماست. ایده‌های بزرگ وقتی ارزش واقعی خود را پیدا می‌كنند كه خوب ارائه شوند و در جزئیات یك اثر نیز جریان پیدا کنند.
ایده‌آلی که برای آینده حرفه‌ای‌تان به عنوان یک معمار ایرانی متصور هستید، چیست؟
لادن زارعی: امیدواریم در آینده بتوانیم تا حد امکان به معماران جوان بیشتر كمك كنیم.
برای خیل عظیم دانشجویان معماری و معماران جوانی که می‌خواهند وارد بازار کار شوند، چه توصیه‌ای دارید؟
سعید میرمحمدصادقی: اصول و مبانی معماری از دنیای بی‌كرانی از مبانی هنری، فرهنگی و علمی جان می‌گیرند كه لزوما همگی آنها در دانشکده‌های معماری تدریس نمی‌شوند. معماران جوانی كه تلاش می‌كنند تا آگاهی همه‌جانبه‌ای از معماری و علوم مرتبط پیدا كنند، قطعا تاثیر مثبت آن را در فعالیت‌های حرفهای خود خواهند دید. برای موفقیت در كار حرفهای، علاوه بر اصول و مبانی نظری، آگاهی از مجموعه مهارت‌ها و دانش‌های فردی، به‌خصوص مواردی که در امور روزمره یك معمار یا یک دفتر معماری لازم است، بسیار ضروری است. اهمیت آگاهی از این مهارت‌های فردی و عملی برای موفقیت در كار معماری، از اهمیت آگاهی از مبانی نظری معماری كمتر نیست. به امید آنکه روزی در ایران، انجمن صنفی منسجمی برای معماری وجود داشته باشد كه بتواند معماران جوان را در مسیر فعالیت‌های حرفه‌ای‌شان كمك كند.
در پایان، ضمن تشکر از اینکه وقت‌تان را در اختیار ما قرار دادید، می‌خواستم نظرتان را درباره وب‌سایت «معمار ایرانی» بدانم؟ خوشحال می‌شویم اگر پیشنهاد یا انتقادی دارید، مطرح بفرمایید.
لادن زارعی: وب‌سایت «معمار ایرانی» به آرشیو تقریبا كاملی از كارهای معماری معاصر ایران تبدیل شده است. این دستاورد را به شما تبریك می‌گوییم و امیدواریم در راهی كه در پیش گرفته‌اید، همیشه موفق باشید.