محله
امیلی تالن
ترجمه علیرضا عینی‌فر و محمد جلیلی
ناشر: کتاب فکر نو
تاریخ نشر: ۱۴۰۰ (چاپ نخست)
تعداد صفحات: ۲۸۰ صفحه
قیمت: ۸۰،۰۰۰ تومان
فهرست
پیشگفتار مترجم
۱. مقدمه
ـ محله روزمره
ـ مباحثه‌ها
ـ یادداشت‌ها
بخش اول: تعریف و طراحی
۲. محله تاریخی و افول آن
ـ یادداشت‌ها
۳. بازیابی مفهوم محله
ـ یادداشت‌ها
۴. ابداع مجدد محله
ـ یادداشت‌ها
بخش دوم: مباحثه‌ها
۵. مباحثه‌های طراحی
ـ زمین خالی و واحدهای کامل
ـ محدوده‌ها
ـ مراکز
ـ خیابان‌ها
ـ یادداشت‌ها
۶. مشکل برنامه‌ریزی
ـ جنبه‌های منفی برنامه‌ریزی محله
ـ دفاع از محله برنامه‌ریزی‌شده
ـ درس‌های نیاموخته
ـ جایگزین‌های محله برنامه‌ریزی‌شده
ـ یک سهم پری، دو سهم فرایند
ـ یادداشت‌ها
۷. محله خودگردان
ـ آرمان روستا
ـ انجمن‌ها و باشگاه‌ها
ـ ضعف حکمروایی محله
ـ چشم‌اندازهای آینده
ـ یادداشت‌ها
۸. پریشانی اجتماعی
ـ فراتر رفتن از مطالبات اجتماعی
ـ شکست محله اجتماعی
ـ محله‌ها در نقش تامین‌کننده خدمات
ـ ارزش اجتماعی خدمات محله
ـ خودبسندگی و سلسله‌مراتب خدمات
ـ بازتعریف انتظارات
ـ یادداشت‌ها
۹. محله و جداسازی اجتماعی
ـ جداشده با تعریف
ـ ارزیابی: جدایی محله در قرن بیست‌ویکم
ـ برنامه‌ریزی برای تنوع
ـ محله‌های همگن در نواحی غیرهمگن
ـ یادداشت‌ها
۱۰. نتیجه
ـ محله‌های روزمره
ـ راهبردی دوبخشی
ـ یادداشت‌ها
پیشگفتار مترجمان
مفهوم محله به عنوان واحدی اجتماعی در محدوده‌ای جغرافیایی، شاید به قدمت عمر بشر باشد. چگونگی همگام‌شدن با طبیعت، نیاز متقابل ساکنان، تامین معاش، و دلایل بسیار دیگری، وجود این هسته‌های اجتماعی‌ـ‌فضایی را ضروری ساخت. گذر از زندگی اولیه و استقرار در هسته‌های زیستی روستایی و شهری، به شکل‌گیری مفهوم سنتی محله منجر شد. گستره زندگی در شهرها، در محله‌های مبتنی بر گروه‌های محلی قومی، شغلی و غیره، حول هسته‌های خدماتی تداوم یافت. حرکت از زندگی نیمه‌روستایی در محدوده شهرهای سنتی به شهرهای دوران صنعتی، و تغییر شیوه‌های تولید، انتقال کار در خانه به کار در کارخانه، و تولید صنعتی کشاورزی، اشکالی از شهرهای متجدد را به وجود آورد که بر ساختارهای تشکیلاتی سیاسی و حکومتی، و سازمان‌های اجتماعی و خدماتی متکی شدند.
در توسعه شهرها، به‌ویژه در کشورهای مهاجرپذیر، سکونتگاه‌های با میزان متفاوتی از برنامه‌ریزی، در زمین‌های بکر شکل گرفتند. به این ترتیب، سکونتگاه‌های خودرو که بر اساس نیازهای روزمره مردم و ترکیب اجتماعی موجود شکل می‌گرفت، به اشکالی از برنامه‌ریزی و طراحی مقدم بر ساختارهای متشکل اجتماعی تبدیل شد. این ناهمگنی میان ساختارهای اجتماعی و کالبدی، در کنار جابجایی و تحرک اجتماعی بیشتر در شهرها و میان شهرها، و پیشرفت ابزارهای ارتباطی، تعریف جدید محله و شکل زندگی محلی را با ابهام و پیچیدگی بیشتر مواجه ساخت. پژوهشگرانی در تحلیل این دوره تحول، حفظ مفهوم محله سنتی را در شهرهای متجدد ناممکن دانستند؛ در مقابل، در برخی دیگر، باور به امکان تطبیق مفهوم محله با زندگی در شهرهای متجدد، تداوم یافت.
مولف کتاب «محله»، خانم پروفسور امیلی تالن، استاد برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شیکاگو است که به تدریس دروس طراح شهری و مدیریت کارگاه شهرسازی اشتغال دارد؛ دارای مدرک دکتری جغرافیای شهری از دانشگاه کالیفرنیا، سانتاباربارا، و مدرک کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری از دانشگاه ایالتی اوهایو است. وی ضمن عضویت در انجمن برنامه‌ریزان آمریکا، نوشته‌های بسیاری در زمینه طراحی شهری، نوشهرگرایی و برابری اجتماعی دارد. نوشته‌های خانم تالن، حدود هفتاد مقاله علمی و پنج کتاب دانشگاهی است که برخی از آنها به زبان فارسی ترجمه شده است. کتاب «محله»، آخرین کتاب ایشان است که با حمایت موسسه گوگنهایم تالیف، و در ابتدای سال ۲۰۱۹ میلادی، توسط انتشارات آکسفورد منتشر شده است.
با وجود اینکه مولف در مقدمه اذعان می‌کند که کتاب در کشوری نوشته شده که به دلیل سابقه تاسیس و تکوین، نوع اسکان در مناطق شهری و غیرشهری، جمعیت مهاجر، و شکل‌گیری شهرها در پهنه‌های خالی بدون پیشینه شهرنشینی، شهرها در اساس محله‌ـ‌محور شکل نگرفته‌اند، کتاب حاوی مطالبی است که می‌تواند در محیط‌های دانشگاهی، با نگاه انتقادی و تحلیلی، به‌خوبی استفاده شود. در مقابل، با وجود نکات مثبت فراوان و اعتبار علمی مولف، بی‌تردید این کتاب را نمی‌توان منبعی جامع و کافی برای فهم محله در تمام فرهنگ‌ها، و به‌ویژه، در فرهنگ ایرانی به حساب آورد. به‌جای انتظار تجویز نسخه‌ای واحد برای تعریف و تبیین «محله» در تمام فرهنگ‌ها، کتاب، منبع بسیار مفیدی است که می‌تواند از یک‌سو، محرک پژوهشگران ایرانی در ایجاد نگاه مثبت به مفاهیم سنتی محله در فرهنگ ایرانی و خرده‌فرهنگ‌های تشکیل‌دهنده آن، و از سوی دیگر، مشوق پژوهش در کاستی‌ها و نیازهای معاصر، با هدف تبیین محله ایرانی امروزین باشد. تلاش مولف کتاب، رسیدن به نتیجه‌ای انعطاف‌پذیر و قابل تطبیق با شرایط فرهنگی‌ـ‌جغرافیایی، تحت عنوان «محله روزمره» است.
هدف از ترجمه کتاب، در اختیار گذاشتن منبعی موثر در آموزش و حرفه طراحی در زمینه محله، به عنوان موضوعی میان‌رشته‌ای در رشته‌های معماری، شهرسازی، برنامه‌ریزی شهری، جغرافیا و جامعه‌شناسی شهری، به زبان فارسی است. اهمیت مطالعه کتاب می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
ـ اهمیت موضوع محله و زندگی در مقیاس محلی در شهرها، تحولات آن در طول زمان، و چگونگی ادامه حیات آن در ساختار اجتماعی‌ـ‌کالبدی شهرهای امروز
ـ اهمیت برخی از نظریه‌های مطرح در کتاب، به عنوان الگوهای مولد تاثیرگذار در تهیه طرح‌های توسعه شهری در سراسر جهان
ـ اعتبار علمی نویسنده کتاب در سال‌های اخیر، در کمک به تبیین نظریه‌های مرتبط با برنامه‌ریزی شهری، دانش پایه طراحی شهری، جغرافیای شهری و جامعه‌شناسی شهری
ـ تالیف کتاب در شهر و دانشگاه محل تکوین و ظهور «مکتب شیکاگو» در جامعه‌شناسی شهری
ـ نوع نگاه نویسنده و موضع‌گیری به‌نسبت منطقی و دور از تعصب ملی‌گرا، در تحلیل تحول نظریه‌ها و ویژگی‌های اجتماعی‌ـ‌کالبدی محله
نظرات متفاوت و نکات دقیق تعاریف در زبان اصلی (انگلیسی)، در زمان ترجمه و انتخاب واژگان، با ابهام بیشتری مواجه است. این ابهام از ترجمه عنوان کتاب آغاز شد. برای ترجمه واژه Neighborhood، از واژه شناخته‌شده محله در زبان فارسی استفاده شد. واژه Neighborhood به همسایگی هم ترجمه شده، به‌ویژه، پس از پیشنهاد الگوی Neighborhood Unit کلارنس پری در دهه ۱۹۲۰ میلادی، واژه واحد همسایگی هم در فارسی کاربرد پیدا کرد. الگوی واحد همسایگی با هدف ایجاد محله مسکونی از پیش برنامه‌ریزی‌شده، و افزایش احتمال شکل‌گیری اجتماع محلی منسجم پیشنهاد شد. در زبان فارسی، برای واژه Community، ترجمه‌هایی چون باهمستان، اجتماع، اجتماع محلی و محله به‌کار رفته است. برای این واژه، دو مفهوم اجتماعی و جغرافیایی وجود دارد: در اولی، رابطه و تعامل اجتماعی گروهی خاص بدون استقرار ضروری در مکانی خاص، و برای دومی، استقرار اجتماعی محلی در جغرافیایی معین مورد نظر است. با وجود تفاوت و اشتراکات اجتماعی‌ـ‌کالبدی Neighborhood و Community در زبان انگلیسی، در ترجمه تلاش شده از واژه‌ای که مفهوم متن اصلی را بهتر منتقل می‌کند، استفاده شود. علاوه بر این، در مواردی برای ابهام‌زدایی و درک بهتر از برخی واژه‌ها، توضیحاتی در پانوشت افزوده شده است.