گزارشی از نشست «خانه ایران در پاریس؛ میراث مشترک معماری مدرن ایران و فرانسه»
برگرفته از خبرگزاری ایلنا (12 مرداد 1396)

در شناسنامه «خانه ایران» در پاریس، چنین آمده‌ است:
معماران: محسن فروغی و حیدر غیایی از ایران
مشاور هنری: آندره بلوک (André Bloc)
معمار مسئول اجرا: کلود پران (Claude Parent)
هر چهار چهره از بزرگ‌ترین شخصیت‌های هنری و معماری ایران و فرانسه هستند. اما امروز خانه ایران چه وضعیتی دارد؟ متاسفانه، به دلیل نیاز شدید به مرمت، تنها طبقه همکف این بنا به روی مردم باز است و اگر برای مرمت و احیای این شاهکار معماری مدرن مشترک ایران و فرانسه اقدامی نشود، چند سال دیگر، به صورت کامل از دسترس خارج می‌شود.

آیدا آل‌هاشمی:
من به نمایندگی از دوستاران خانه ایران در پاریس، در این مراسم حاضر شده‌ام تا گزارشی از این بنای تاریخی را ارائه دهم. کاربری این بنا اقامتی است و کشورهای مختلفی در آن اقامت داشته‌اند. ترکیب معماری این بنا، مدرن و کلاسیک است. این بنا در سه بخش قابل تقسیم‌بندی است: تولد بنا (1958-1969)، زندگی (1969-2007)، و تولد دوباره (2013-2017).

در سال 1958، با پرداخت 10 میلیون فرانک، زمین بنا به ایران اختصاص داده می‌شود. غیر از طرح نهایی که به شایستگی انجام شد، طرح اولیه‌ای هم وجود داشته که توسط معماران ایرانی ارائه شده و البته رد شده است. ما تحقیق کردیم و متوجه شدیم که به جای یک طرح، طرح‌هایی وجود داشته است. طرح نهایی این بنا در سال 1961 ارائه شد که ارتفاع بنا 38 متر، زیربنای مفید 4500 مترمربع و متشکل از دو بخش عمومی (زیرزمین و همکف) و ساختمان اصلی (9 طبقه) بوده است. اشکالات چندی در طرح ساختمان بوده است (مثلا ارتفاع استاندارد بنا در آن دوره 28 متر بوده، در حالی که ارتفاع این بنا 38 متر بوده است)، ولی با توجه به سفری که در آن هنگام محمدرضا شاه به فرانسه می‌کند، طرح بدون تغییر تصویب می‌شود.

بنا پس از ساخت، علاوه بر اینکه مورد توجه جامعه معماری قرار می‌گیرد، توجه جامعه مهندسین را هم به خود جلب می‌کند. افتتاح بنا در سال 1969 اتفاق می‌افتد. در سال 1972، به دلیل مخالفت‌های اپوزیسیون با حکومت شاه، ساختمان خانه ایران به مدیریت سیته واگذار می‌شود و این بنا به بنیاد ابن‌سینا تغییر نام پیدا می‌کند. از این سال، دیگر سفارت ایران در مدیریت این بنا هیچ نقشی ندارد.

ساختمان خانه ایران از سال‌های ابتدای بهره‌برداری، درگیر مشکلاتی بود که در سال 1982 تعمیر و سپس در سال 1991 بازسازی می‌شود. سال 2005، سال آغاز مطالعات برای مرمت و احیای بناست. در همین سال، مسابقه احیای خانه ایران برگزار و برنامه جامع آسیب‌شناسی ارائه می‌شود. سال 2007، به دلیل مسائل زیست و سلامت و مسائل امنیتی (ساختمان سرب تولید می‌کرده)، در این خانه بسته و سپس تخلیه می‌شود. در سال 2008، خانه ایران به عنوان اثر تاریخی و میراث فرهنگی قرن بیستم ثبت می‌شود. سال 2013، سال افتتاح مجموعه LIOBLIQUE در طبقه همکف بناست و تا امروز که سال 2017 است، هیچ اتفاق جدیدی برای بنا نیفتاده است.

محمدمنصور فلامکی:
کلمه وقار در معماری مؤثر است و اگر براساس پارامترهایی که اغلب معماران به آن می‌پردازیم، توجه کنیم، می‌توانیم معماری‌ای را که در ذهن‌ها باقی می‌ماند، ایجاد کنیم. مرحوم محسن فروغی با استفاده از معنی وقاری که در رفتارش نیز دیده می‌شد، معماری‌های بسیاری کرد و در معماری خانه ایران هم شاهد این وقار هستیم. وجه تمایز ساختمان محسن فروغی با دیگر آثارش در ایران این است که دیگر یک شخص آن را طراحی نمی‌کند و محیط و اقلیم تغییر پیدا کرده و گزینش متریال، تراکم ساختمان و … متفاوت است.

ابوالحسن میرعمادی:
شک نکنید که ساختمان خانه ایران کار معماران ایرانی است. من سال 1345، به مدت 5 سال با مهندس فروغی کار کردم. آقای فروغی علاوه بر آنکه معمار بودند، یکی از رجال مملکت هم بود. ایشان به پرورش نیروی جوان اعتقاد داشت و امکانات زیادی را در اختیار جوانان قرار می‌داد.

محمدحسن طالبیان:
همان‌طور که آثار و بناهایی از آسیای میانه تا آفریقا را که متعلق به ایران بوده است، شناسایی کرده‌ایم، همین کار باید در مورد آثار و بناهای دوره‌ معاصر ایران هم انجام شود. تلاش شده است که معماری ایرانی به دنیا شناسانده شود. تفاهم‌نامه‌ مجددی که سیته می‌تواند با ایران داشته باشد، بسیار مهم است. این مکان می‌تواند برای دانشجویان، پژوهشگران و هنرمندان مورد استفاده قرار گیرد، هم‌چنین می‌تواند مکانی باشد به عنوان گالری برای نمایشگاه‌هایی که از ایران در پاریس برگزار می‌شود. ما امیدواریم که این بنا به ایران بازگردد.