آپارتمان مسکونی قیصی‌زاده

دفتر معماری اشعری و همکاران (امیرحسین اشعری)

راه‌یافته به مرحله نیمه‌نهایی نخستین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی (۱۳۹۷)

موقعیت: شیراز، ایران
تاریخ: ۱۳۹۶
مساحت: ۱۱۴۰ مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: خانواده قیصی‌زاده
تیم طراحی: زهرا جعفری، افشین اشعری
مطالعات: الناز امینی خانیمنی
تیم اجرایی: حمید غلامی، علی قیصی‌زاده، اصغر گرامی، ایوب هاشمی
گرافیک: سارا زحمت‌کش فرد شیرازی، امیر ایرانی‌دوست حقیقی
عکس: پرهام تقی‌اف، امیرعلی غفاری

در طراحی پروژه مسکونی قیصی‌زاده، تلاش اصلی ما این بود که بتوانیم در عین ایجاد حداکثر حریم بصری از بیرون به داخل، تا جای ممکن، ساکنان واحدهای مسکونی را از فضای بیرونی بهره‌مند سازیم. ما با ایده انعطاف‌پذیری شروع کردیم و به این فکر افتادیم که ساختمان نماهای متغیری داشته باشد؛ سعی کردیم با تغییر بازشوها، به نتیجه‌ای مطلوب در این زمینه، در عین «دادن حق انتخاب به ساکنین از لحاظ حفظ محرمیت درون» برسیم. ایده ساختمانی را در سر داشتیم که در عین درون‌گرایی، برون‌گرا باشد.

اقلیم گرم و خشک شیراز، ما را به این فکر انداخت که چگونه می‌شود در تابستان، در عین در امان ماندن از تابش آزاردهنده خورشید، تراسی باز داشته باشیم و در زمستان نیز با وجود در امان ماندن از سرمای زمستان، از نور خورشید استفاده کنیم. همگی این موارد باعث شد که به دنبال متریالی برای نمای ساختمان باشیم که بتوانیم به کمک آن، ایده‌های خود را محقق کنیم. پس از آزمون و خطاهای بسیار در این زمینه، به طرح استفاده از ورق‌های فلزی پانچ‌شده رسیدیم که نوعی معماری غیرقطعی را به وجود می‌آورد و ما را به سمت ایجاد یک نمای عملکردی پیش می‌برد.

ترکیب‌بندی نما، پوسته‌ای متشکل از ورق‌های فلزی سوراخ‌دار به ابعاد ۶۰ در ۸۰ سانتی‌متر است که فضای بیرونی را پیش روی بنا قرار می‌دهد. این تایل‌ها در قسمت تراس‌ها، توسط لولا به یکدیگر متصل می‌شوند و امکان تاشدن روی یکدیگر و بازشدن جداره تراس‌ها، در مواقع لزوم را فراهم می‌آورند. هنگام بسته‌بودن جداره تراس‌ها توسط این بازشوهای آکاردئونی، به هیچ وجه، امکان دیدن افراد درون آن، از بیرون میسر نیست. به علاوه، به دلیل جنوبی‌بودن جداره نمای ساختمان و زاویه تابش ۸۰ درجه‌ای خورشید در ظهر تابستان شیراز، این ورقه‌های پانچ‌شده موجب کنترل نور آزاردهنده تابستان می‌شوند.

جهت القای هرچه بیشتر «حس خانه‌بودن» و ایجاد پیوند با مصالح طبیعی، از عناصر سبز در جداره عمودی نما استفاده کردیم که خود باعث کنترل هرچه بیشتر نور و دید به داخل فضاهای مسکونی می‌شوند. یاس هلندی و پیج امین‌الدوله، انتخاب‌های ما در این زمینه بودند. همچنین سعی کردیم که به جنبه‌های بصری طرح نیز توجه کنیم و برای جلوگیری از ایجاد یکنواختی در نمای ساختمان، دور بعضی پنجره‌ها را به کمک سازه کناف بستیم که با توجه به جنوبی‌بودن پنجره‌ها، جلوآمدگی این قاب‌ها جهت کنترل نور آفتاب است.

به هنگام شب، علاوه بر نمایان‌بودن روشنایی درون از پشت سوراخ‌های پانچ‌شده، گشودگی‌های مربع‌شکل کوچک بر روی این ورق‌ها، با چراغ‌های رنگی بر روی زمینه خاکستری‌رنگ نما، به وجود آمد که در نهایت، همگی این عوامل باعث کمک به خلق جداره‌ای با انعطاف بصری و کارکردی در نما شدند.

از دیگر نکات قابل توجه، ایجاد یکپارچگی بین بنای مسکونی و حیاط بود که موجب شد ورق‌ها تا دیوارها و در ورودی امتداد داشته باشند. به علاوه، کف‌سازی درون حیاط را تا فضای پیاده‌رو ادامه دادیم تا بر ایجاد هویت منحصر به خود برای ساختمان تاکید کنیم.

Gheisizadeh Residential Apartment

Ashari Architects (Amir Hossein Ashari)

Semi-Finalist of Iranian Architect Merit Award 2018

Location: Shiraz, Iran
Date: 2017
Area: 1,140 sqm
Status: Completed
Client: Gheisizadeh Family
Design Team: Zahra Jafari, Afshin Ashari
Research: Elnaz Amini
Construction Team: Hamid Gholami, Ali Gheisizadeh, Asghar Gerami, Ayoob Hashemi
Graphic: Sara Zahmatkesh Fard Shirazi, Amir Iranidoost Haghighi
Photo: Parham Taghioff, Amir Ali Ghaffari

In Gheisizadeh residential project, our main effort was to provide the maximum possible outdoor space to the residents, while creating the maximum visual privacy from outside to inside. The initial idea was to create a flexible and variable building façade. The intention was to reach the desired result by changing the openings, while “giving the residents the right to choose their level of privacy”.

The effort was to consider implementing a terrace – while respecting the introversion aspect of the residential units – to protect the disturbing severe direct sunlight in summer and benefit from the sunlight in the cold weather of winter, because of the warm and dry climate of Shiraz. As a result, after the trial and errors on different materials, we chose the metal punched sheets with furnace color coating.

The facade tiles are connected to the terrace by the hinges and can bend on each other. When the hinges are closed, there is no visual connection from the outside. In addition, due to building front elevation which is located at the southern façade and also 80 degrees sun radiation in the summer noon of Shiraz, this type of facade controls the disturbing summer light.

We implemented green elements in the vertical wall of the facade to induce more “sense of home” and to link with natural materials which controlled light and view in residential spaces. Jasmine Dutch and Pich Amin-o-dowleh were our plant choices. The windows are framed with boxes that were extruded from the façade surface, created shadows on the windows and the south facade. The frames were installed in a scattered pattern, due to the visual aspect of the design and prevent monotony on the façade.

At night, in addition to the brightness of the light reflected from the punched holes, the small square openings on these sheets, with colored lights on the grey facade, were created and ultimately, all of these factors help to create a wall with visual and functional flexibility in the facade.

Another notable point was the creation of an integrity between the residential building and the yard, which caused the sheets to extend along the walls. At the entrance, the flooring continues inside the yard to the sidewalk, to emphasize its unique identity for the building.