ایل‌خانه

گروه طراحی شیفت (رامبد ایلخانی، نشید نبیان، درنا مصرزاده)

رتبه دوم نخستین دوره جایزه شایستگی معمار ایرانی (۱۳۹۷)

موقعیت: تهران، ایران
تاریخ: ۱۳۹۳
مساحت: ۵۰۰ مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: احمد نبیان، ابوالقاسم نبیان
همکار طراحی: دیبا دیانی
ارائه و گرافيک: گلناز جمشیدی، محسن خان‌محمدی، ملیشا ملوشویچ، مهرآسا چمنی حیدری
طراح تاسیسات مکانیکی: علی غنی‌زاده
طراح تاسیسات الکتریکی: علی پیلتن
مديريت اجرا: گروه اجرای شیفت (شرکت تغییر روند اجرا)، ابوالقاسم نبیان
همکاران اجرا: حسام‌الدین رئوف‌پناه، علیرضا انصاری امین
عکس: پرهام تقی‌اف، گروه طراحی شیفت
ﺟﻮاﻳﺰ: رﺗﺒﻪ دوم ﮔﺮوه مسکونی آپارتمانی جایزه ﻣﻌﻤﺎر ۱۳۹۳

ایل‌خانه، یک آپارتمان ۴ طبقه و شامل ۳ واحد مسکونی است برای سه خانواده از یک فامیل. زمین پروژه از شمال، در مجاورت قطعه «تودلی» واقع است که دسترسی آن به خیابان، از طریق کوچه‌ای باریک در غرب پروژه صورت می‌گیرد. در شرق پروژه، زمینی واقع است که عمق آن به اندازه مجموع عمق زمین ایل‌خانه و همسایه شمالی آن است و در نتیجه، پیش‌آمدگی بنای واقع در همسایه شرقی، عقب‌تر از مرز حوزه قابل ساخت پروژه قرار می‌گیرد. بنابراین، از لحاظ کالبدی، ایل‌خانه بنایی است با چهار نما. اما به لحاظ ضوابط شهری، با توجه به اینکه بنا از منتهی‌الیه شمالی زمین شروع می‌شود، در غرب به کوچه‌ای یک متری می‌رسد و در شرق به حیاط ملک همسایه، تنها حق نورگیری و ایجاد بازشو در نمای جنوبی را دارد. در نتیجه، ایل‌خانه به لحاظ تایپولوژیک، یک آپارتمان in-fill با چهار نما است.

تورفتگی‌های نمای جنوبی، موجب ایجاد مجموعه‌ای از فضاهای نیمه‌باز شده است که اکثر فضاهای داخلی به جای روی‌کردن به کوچه، به این پاکت‌های سبز نگاه می‌کنند. در بخش‌هایی از نما، پوسته‌ای نیمه‌شفاف و متخلخل، شامل چهارچوبی فلزی و پوششی آجری، و بعضاً قابل حرکت بر روی نما، امکان تغییر موضعی پوسته جنوبی را، به لحاظ دید و نورگیری، مهیا می‌کند. در جداره شمالی نیز که تنها منظر ملک تودلی محسوب می‌شود، حفره‌هایی سبز تعبیه شده‌اند که ضمن ایجاد منظر برای ملک تودلی، امکان نورگیری غیرمستقیم ایل‌خانه را فراهم می‌کنند.

در جداره غربی و در امتداد کوچه دسترسی ملک تودلی، یک شکاف سرتاسری امکان نورگیری غیرمستقیم کلی را برای ساختمان مهیا می‌کند. در عین حال، فضاهای داخلی عمیق پروژه از حفره‌های کوچک جداره غربی نورگیری جانبی دارند. طراحی کنج جنوب شرقی پروژه نیز به نحوی انجام شده است که پس‌رفتگی‌های کالبدی امکان دسترسی غیرمستقیم به منظر شرقی را، در چهارچوب ضوابط شهرداری که دید مستقیم به شرق را منع می‌کند، مهیا کرده است.

مقطع ساختمان به صورت مجموعه‌ای از سطوح شکسته پیوسته و سطوح معلق ناپیوسته طراحی شده و شکست‌های در مقطع، امکان قابل سکونت شدن بخش‌هایی از سطوح عمودی را ایجاد کرده است. به علاوه، کل جداره غربی از داخل، به صورت مجموعه‌ای از طاقچه‌ها، به اندازه و ابعاد اشیاء زندگی روزمره، طراحی شده که در نتیجه، سطح عمودی این جداره نیز به سطحی قابل سکونت تبدیل شده است.

پلکان مجموعه، به واسطه مجموعه‌ای از نورگیری‌های غیرمستقیم از شمال و غرب، و همچنین پاکت‌های سبز جداره شمالی، به فضایی مطلوب و خوش‌کیفیت تبدیل شده است که امکان تعامل اجتماعی خانواده‌های ساکن در ساختمان را فراهم می‌کند. با گرته‌برداری از نظام فضایی خانه‌های حیاط مرکزی، فضاهای داخلی آپارتمان‌ها در شمال ساختمان، به این مجموعه پلکانی و نیمه‌باز و پُرنور می‌نگرند.

Eilkhaneh

[Shift] Process Practice (Rambod Eilkhani, Nashid Nabian, Dorna Mesrzadeh)

Location: Tehran, Iran
Date: 2014
Area: 500 sqm
Status: Completed
Client: Ahmad Nabian, Abolghasem Nabian
Design Associate: Diba Dayani
Presentation & Graphic: Golnaz Jamshidi, Mohsen Khanmohamadi, Milica Milosevic, Mehrasa Chamani Heidari
Mechanical Consultant: Ali Ghanizadeh
Electrical Consultant: Ali Piltan
Construction: [Shift] Process Practice, Abolghasem Nabian
Construction Associates: Hesamodin Raoufpanah, Alireza Ansari Amin
Photo: Parham Taghioff, [Shift] Process Practice
Awards: 2nd Place of Memar Award 1393 in Residential Apartments Category