فروشگاه مانتو یوتاب
معمار: دفتر معماری فرایند بنیان
موقعیت: تبریز، ایران
تاریخ: 1391
مساحت: 60 مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: جعفر یوسف‌پور
تیم طراحی: جعفر بزاز، آرش پوراسماعیل، کمال یوسف‌پور
مدل‌سازی سه‌بعدی: هاله عارفی
در شروع طراحی فروشگاه مانتو یوتاب، روی این مساله بحث کردیم که اصلی‌ترین هدف در طراحی یک فروشگاه چه چیزی می‌تواند باشد. در گونه‌شناسی معماری، فروشگاه جزو فضاهای نمایشگاهی محسوب می‌شود و مهم‌ترین اتفاقاتی که در یک فروشگاه، به عنوان فضایی برای نمایش و عرضه اجناس و کالاها، رخ می‌دهد، دیده‌شدن، دیدن، انتخاب و نهایتا خرید است. ما بحث دیده‌شدن و دیدن را در دو مقیاس، در طراحی این فروشگاه لحاظ کردیم: یکی در مقیاس فضای داخلی و در چیدمان کلی؛ اینکه چگونه حداکثر استفاده از فضا را برای نمایش بهینه مانتوها داشته باشیم و دیگری، با توجه به مجاورت فروشگاه با یکی از خیابان‌های اصلی شهر، در مقیاس شهری و در ویترین فروشگاه؛ اینکه چه چیزی از این طرح، از خیابان قابل رویت است.
سازماندهی فضایی فروشگاه
معمولا خواسته صاحبان فروشگاه‌ها این است که محصولات خود را به بهترین وجه و در بیشترین سطح ممکن به معرض نمایش بگذارند. در نتیجه، ما از همان ابتدا، از خواسته کارفرما، مبنی بر استفاده مفید و حداکثری از فضای فروشگاه برای نمایش مانتوها، به عنوان یک محدودیت ویژه و در واقع، منبع ایده اصلی پروژه استفاده کردیم.
چیدمان رایجی که معمولا در یک فروشگاه مانتو برای نمایش و عرضه مانتوها اتفاق می‌افتد، بدین صورت است که یک سری رگال (المان فلزی برای آویز مانتوها) را در دیوارها نصب می‌کنند و تعدادی دیگر را در فضای میانی قرار می‌دهند. در ابتدا، ما به این فکر کردیم که چگونه می‌توان این چیدمان به ظاهر مزاحم را به یک فرصت طراحی تبدیل کرد و در نهایت، با الهام از استراتژی جاودانه فرانک لوید رایت در ساختمان اداری جانسون، به این نتیجه رسیدیم که رگال‌ها به بخشی اساسی از ساختار فرم و پیکره‌بندی فضا تبدیل شوند. به این ترتیب بود که در فضای داخلی فروشگاه، رگال‌های میانی را به شکل چند ستون خاص، در قالب هندسه‌ای با فرم پایه «نیم‌قوس دوران‌یافته» طراحی کردیم و در رگال‌های دیواری نیز از نیم‌مدول همین فرم بهره گرفتیم. در ادامه، سایر عناصر فروشگاه، از قبیل ویترین، قفسه شلوار و روسری، اتاق‌های پرو، و میز و پیشخوان فروشنده نیز با همین هندسه غالب طراحی شد تا تمامی عناصر طرح در چارچوب یک کلیت زیبایی‌شناختی واحد قرار گیرند.
سازماندهی فضای داخلی در این طرح به گونه‌ای است که مخاطب کاملا درگیر فضا می‌شود. به طور معمول، در فروشگاه‌هایی از این دست، عناصر نمایش‌دهنده (رگال‌ها) به صورت ردیفی چیده می‌شوند و مشتری در یک سری مسیرهای خطی، در داخل فروشگاه حرکت می‌کند. اما در این فروشگاه، با طراحی رگال‌ها به شکل ستون‌هایی آزاد و با امکان نمایش چهارطرفه، مشتری آزادی عمل بیشتری در حرکت و انتخاب می‌تواند داشته باشد. به عبارتی، سازماندهی خطی متداول چنین فروشگاه‌هایی به یک سازماندهی مرکزی و پویا در این فروشگاه تبدیل شده است که ضمن درگیر نمودن مخاطب با فضا، بیشترین امکان نمایش مانتوها را فراهم می‌کند.
ویترین فروشگاه
حرکت و تغییر، بخشی از ماهیت ویترین فروشگاه است. هدف ما در طراحی ویترین، به عنوان تنها بخشی از فروشگاه که با شهر در ارتباط است، این بود که ویترین دارای یک ساختار پویا و متغیر در طول زمان باشد و بتواند مخاطب را به سمت خود جذب کند. بر این اساس، با بهره‌گیری از فرم پایه «نیم‌قوس دوران‌یافته»، عناصری با ساختار نیم‌استوانه‌ای برای قرار دادن مانکن‌ها طراحی شده که امکان چرخش دارند و می‌توانند در زمان‌های مختلف، ویترین‌ها و در نتیجه، نماهای متفاوتی را در فضای شهری به معرض نمایش بگذارند. همچنین مشتری می‌تواند با چرخاندن یک استوانه، مانتوی مورد نظر را از زاویه دلخواه خویش تماشا کند. از دیواره این استوانه‌ها نیز می‌توان به عنوان زمینه‌ای برای گرافیک محیطی استفاده کرد. البته برای تقویت شفافیت و تداوم بصری طرح، این استوانه‌ها یک در میان فاقد دیواره طراحی شده‌اند.
با توجه به اینکه تراز فروشگاه پایین‌تر از تراز پیاده‌رو و خیابان اصلی است، جانمایی استوانه‌های طراحی‌شده برای قرار دادن مانکن‌ها، در دو تراز مختلف (متصل به کف و با فاصله از کف) صورت گرفته است تا مانکن‌ها، هم از تراز پیاده‌رو فروشگاه و هم از تراز پیاده‌رو و خیابان اصلی، به خوبی قابل مشاهده باشند.
Youtab Store
Architect: PA Studio
Location: Tabriz, Iran
Date: 2012
Area: 60 sqm
Status: Completed
Client: Jafar Youssefpoor
Design Team: Jafar Bazzaz, Arash Pouresmaeil, Kamal Youssefpoor
3D Modeling: Haleh Arefi