اخیرا از یکی از معماران تعبیر قابلتاملی شنیدم. میگفت هر روز در فاصله منزل تا محلکار، از مقابل کارگاه ساختمانی یکی از پروژههایی که طراحی کرده بود، عبور میکرده. یک روز میبیند یکی از عناصر مهم ساختمان را که اتفاقا طراحی ویژهای هم داشته، به شکل دیگر – و البته نامناسبی- اجرا کردهاند. بعد از مشاهده این وضعیت، با کارفرما تماس میگیرد و میگوید: قربان، اگر فکر میکنید ما اینجا مزاحم هستیم، بفرمایید که مرخص بشویم و دیگر دخالت نکنیم. این تعبیر «مزاحمت» برای حرفه معماری، البته ابعاد وسیعتری هم دارد.
محمدمنصور فلامکی در گفتوگو با روزنامه شرق:
عدهای برای آموزش معماری دکان باز کردهاند
سعید برآبادی
میگویند آب از سرچشمه گلآلود است و منظورشان نوع آموزشی است که معماران جوان در دانشگاهها، دانشکدهها، آموزشگاهها و کالجهای دورونزدیک میبینند و آنچه که بعدها قرار است بهعنوان فضای مصنوع بسازند، حاصل همان یادگیریهاست. گلآلودی سرچشمه را شاید بشود در معماری مجلهای اینروزها سراغ گرفت، وقتی که فضای آموزشی، اولین خشت را کج مینهد و دیوار تا ثریا حتی اگر بالا رود باز هم کج است. آموزش معماری و چالشهای آن سالهاست که مورد اختلاف کارشناسان و بزرگان معماری بوده و اینروزها از چند بابت دوباره به نقل محافل معماری بدل شده است. اول اینکه پدر آموزش معماری در کشور، از بینمان رفته و به نظر میرسد که از میان شاگردانش نیز کسی نیست که راه او را بهروزتر از قبل اما با همان پشتکار ادامه دهد. فقدان هوشنگ سیحون بهعنوان اولین آموزگار معماری به شیوه دانشگاهی، آنجا احساس میشود که بدانیم او تمام عمرش را صرف یاددادن شیوه ماهیگیری به شاگردانش کرد، نه ماهی بستهبندی شده. آنچه دانشجویان امروز معماری، از دانشکدهها و کلاسهای درس میآموزند، چیزی جز تکرار مکررات نیست و از همین رهگذر است که ساختمانهای نوساز، همگی بدلی در لابهلای مجلهها و ژورنالهای دستچندم معماری دنیا دارند و شاید به همین دلیل است که چون وصلهای ناجور به شهرها بخیه میشوند. ایرادات دیگری هم هست در کنار فقدان مرام هوشنگ سیحون بهمثابه یک استاد. ایراداتی چون تولد دانشگاهها، دانشکدهها و کالجهای خصوصی عجیبوغریب که هر روز با آگهیهای پرزرقوبرق، دانشجویان بختبرگشته بیشتری را جذب فضای خود میکنند و در این میان برخی افراطیون هم بهجای پرداخت درست به ضعف سیستم آموزشی کشور به دنبال تحمیل مدلهای آموزشی خود به این رشته دانشگاهی هستند که امواج مختلفی را متصاعد میکند؛ امواجی چون تغییر کتب درسی، افزودهشدن برخی دانشکدههای تئوریمحور و از همه مهمتر، ایجاد راهدروهای مالی برای دانشجویان کماستعداد.
این مقدمه نهچندان کوتاه، پیش از گفتوگو با «محمدمنصور فلامکی» ردوبدل شد. او از استادان آموزش معماری در کشور است؛ فلامکی متولد سال ۱۳۱۳ مشهد، فارغالتحصیل دکترای معماری از دانشگاه ونیز در سال ۱۳۴۱ است. او مدرک فنی شهرسازی را از دانشگاه میلان در سال ۱۳۴۷، مدرک مرمت بنا و شهرسازی را از دانشگاه رم در سال ۱۳۴۸، درجه استادی دانشگاه تهران را در سال ۱۳۵۵ و مدرک پایه استادی را در سال ۱۳۸۲ در کارنامه سوابق تحصیلیاش به ثبت رسانده. فلامکی از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۴ دانشیار دانشگاه تهران و از سال ۱۳۵۴ تا زمان بازنشستگی بهعنوان استاد در این دانشگاه فعال بوده و به همین دلیل زیروبم فضای آموزش معماری در کشور را به خوبی میشناسد و به همین علت شاید نقدهایش به جای ناراحتی برخی، سبب اصلاح پارهای از امور باشد، تا گلآلودگی آب سرچشمه، در روزهای شروع بهکار دانشگاه کمتر از سالهای گذشته باشد.
پروژه مرمت ارگ سریزد، برنده جایزه ممتاز جوایز حفاظت از میراث فرهنگی آسیا و اقیانوسیه یونسکو در سال ۲۰۱۴
پروژه مرمت ارگ سریزد از شهر یزد، موفق به کسب جایزه ممتاز (Award of Distinction) جوایز حفاظت از میراث فرهنگی آسیا و اقیانوسیه یونسکو در سال ۲۰۱۴ شد. این جایزه به دلیل نقش بخش خصوصی در حفاظت از این مجموعه تاریخی کویری و نیز تاثیر قابل توجه آن بر وضعیت اقتصادی ـ اجتماعی مردم محل، با توجه به ایجاد فرصت و اشتغالزایی، تعلق گرفته است.
جوایز حفاظت از میراث فرهنگی آسیا و اقیانوسیه یونسکو، همهساله، به منظور تجلیل از دستاورد اشخاص، سازمانهای فعال در بخش خصوصی و پروژههای خصوصی ـ دولتی در مرمت موفقیتآمیز ساختمانهای دارای ارزش تاریخی در منطقه آسیا و اقیانوسیه برگزار میشود. در دوره اخیر این جوایز که با شرکت ۴۶ پروژه برگزار شد، ۱۴ پروژه از ۱۰ کشور ایران، استرالیا، هند، نیوزیلند، سنگاپور، تایلند، افغانستان، چین، اندونزی و پاکستان، به عنوان پروژههای منتخب معرفی شدند.
معمار آشوری که زیاد مسجد میساخت
بزرگداشت حاج داوود مسجدساز در قصر قاجار
مراسم بزرگداشت داوید اوشانا در باغموزه قصر بهانهای شد تا معماران از مسوولان بخواهند تا مکانی به نگهداری اسناد معماری معاصر ایران اختصاص داده شود. اصل این پیشنهاد قبلا با استقبال سیدمحمد بهشتی، ریاست پژوهشگاه میراثفرهنگی مواجه شده بود و در این مراسم، تحقق این موضوع از سیداحمد محیططباطبایی خواسته شد و محیططباطبایی نیز وعده داد که این موضوع را برای اجراییشدن پیگیری کند. در صورت اجراییشدن تامین مکانی برای نگهداری اسناد و آثاری از هنر معماری معاصر ایران، نقشهها، اسکیسها، احجام و همه ابزار و اسناد معماران دهه ۳۰ و بعد از آن که در آرشیوهای خصوصی معماران موجود است، به این مکان منتقل میشود. اما بخش مهم مراسم به بزرگداشت داوید اوشانا و صحبت درباره او و آثارش بود که یکی از معماران سرشناس دهه ۴۰ به بعد بود. یکی از کسانی که در این مراسم حضور داشت دکتر منصور فلامکی بود که با صحبت درباره ویژگی آثار اوشانا به تعلق او به قوم آشور اشاره کرد و افزود: «ما معتقدیم که هر انسان چیزی جز یکحلقه کوچک از یک زنجیره نیست که روی زمین قرار داده شده است و این حلقه وظیفه دارد که حلقه پسین خود را به حلقه پیشین وصل کند و این کاری است که هر انسانی از سر مهر بر عهده دارد و اوشانا نیز در رفتار و آثارش چنین نقشی را برای قوم آشور بر عهده داشت.»سیداحمد محیططباطبایی، سخنران دیگری بود که به دوکلیسایی که اوشانا در خیابان فرصت و امیرآباد تهران ساخته است اشاره کرد و از آنها بهعنوان فضایی برای تعامل و گفتوگوی میان گذشته و حال معماری ایران یاد کرد. وی در خاتمه سخنانش تاکید کرد که اوشانا معرف یکی از مهمترین گروههای فرهنگی و تاریخی کشور ما بود که تاکنون زیاد به این گروه از مردم ایران پرداخته نشده است اما اوشانا به مسوولیت اجتماعی خود در قالب آثار معماریای که از خود بهجا گذاشت، عمل کرده است. سیروس باور، هنرمند معمار دیگری که در این مراسم حضور داشت نیز به ذکر خاطراتی از دوران آشناییاش با اوشانا پرداخت. باور از اوشانا بهعنوان معماری توانمند و قوی در طراحی و اجرای ایدههای تازه یاد کرد که هیچگاه خودنمایی نمیکرد و به اجرای پروژههای دوستان و شاگردانش بسیار کمک میکرد. علیرضا قهاری، رییس انجمن مفاخر معماری ایران نیز با اشاره به اینکه اوشانا از جمله اعضای هیاتامنای این انجمن بود که حالا به عضو جاوید بدل شده است از همگان خواست تا به آثار معماری او در دوران معاصر نیز توجه کنند. او از اوشانا بهعنوان فردی یاد کرد که مسوولیتهای اجتماعی را به دیگران میآموخت و خودش در مرکز این مسوولیتها قرار داشت و بدون چشمداشت به فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی میپرداخت. پخش فیلم مستندی که به داوید اوشانا و معرفی او و آثارش اختصاص داشت، خاطرات این هنرمند معمار را برای حاضران زنده کرد. در این فیلم مستند اوشانا به لقب خودش با عنوان «حاجداوود مسجدساز» اشاره کرد که بهدلیل ساخت مساجد بسیار در مجامع مذهبی ایران با این لقب شناخته میشد.
↑ برگرفته از روزنامه شرق، شماره ۲۱۰۶، ۱۵ شهریور ۱۳۹۳)