ساختمان تجاری ـ اداری کوروش

مهندسان مشاور روند معماری پایدار (رضا احمدی مسعود)

موقعیت: همدان، ایران
تاریخ: ۱۳۹۷
مساحت: ۹۵۰ مترمربع
وضعیت: ساخته‌شده
کارفرما: کوروش حبیبی
تیم طراحی: عرفان رنجبر، اشکان رضایی، مریم رنجبران، امین نرگسیان
سازه: امیر پیشه‌ور، محمد حسینی
تاسیسات مکانیکی: ناصر رنجبران، مهدی قهرمانی
تاسیسات الکتریکی: رضا رازانی، محسن حیدری
نظارت: رضا احمدی مسعود، مسلم دلجو، توماج میرابیان، شیرین حیدری
عکس: استودیو دید

در سه خیابان اصلی شهر همدان، ضوابط خاص شهرسازی از سوی شهرداری برقرار است که شامل زمین این پروژه نیز می‌شود. سطح اشغال صد درصد، حذف پارکینگ، کاربری تجاری در طبقات همکف و اول (به انضمام بالکن تجاری)، انباری تجاری در زیرزمین، کاربری اداری در دو طبقه آخر، و احداث کنسول ویژه به عمق سه مترمربع (از سمت خیابان اصلی) در طبقات اول و دوم، از مصوبات مهم دستور نقشه پروژه بود. همچنین با توجه به مساحت بسیار اندک (۱۴۳ مترمربع) و فرم خاص زمین، تاکید اولیه کارفرما استفاده بهینه از فضا بوده است.

نخستین چالش پروژه، تامین دسترسی‌های دو کاربری تجاری و اداری، با در نظرگرفتن اولویت‌بندی و اهمیت معابر مجاور زمین، و بدون ایجاد تداخل عملکردی بوده است. لذا در جهت نیل به هدف مذکور، دسترسی فضای تجاری با توجه به درجه اهمیت و مساحت قابل توجه (حدود ۴۰۰ مترمربع در سه طبقه)، از خیابان اصلی، و با امکان بهره‌گیری از یک فضای خالی مسقف به صورت پیش‌فضای ورودی، تامین شد. همچنین با توجه به ضرورت دسترسی عمودی از همکف به طبقات اداری، راه‌پله و آسانسور این فضا در ضلع کوچه تعبیه شد، به طوری که ضمن عدم ایجاد تداخل در کاربری‌ها، کمترین تاثیر را در طرح داشته باشد. دسترسی عمودی داخل فضای تجاری نیز توسط راه‌پله‌ای با حداقل مساحت و آسانسور امکان‌پذیر شده و به منظور دسترسی اضطراری به طبقات آخر تجاری، بازشو و درب برای بهره‌گیری از راه‌پله اصلی (به منظور انتقال وسایل) تعبیه شده است.

ایده اصلی طرح، قرارگیری جرم صلب به صورت معلق، بر روی فضای شفاف همکف است. چنانچه روش‌های طراحی را بر اساس الگوهای تکرار، جابه‌جایی، و حذف و اضافه در نظر بگیریم، استفاده از استراتژی حذف و اضافه (به صورت ترکیبی) و جابه‌جایی سطوح صلب، در شکل‌گیری حجم ساختمان در اولویت بوده و دیاگرام جانمایی بازشوها در طبقات نیز بر تکرار و جابه‌جایی استوار است. همچنین در خصوص حفظ فضاهای داخلی به صورت مطلوب و جلوگیری از کاهش فضای مفید، کوشش قابل ملاحظه‌ای صورت گرفته است و تولید فضا به صورت یکپارچه در کلیه طبقات، بدون دیوارکشی و تفکیک ثابت فضایی، از ایده‌های اصلی طراحی به شمار می‌آید، به‌گونه‌ای که کاربر از هر صنفی می‌تواند بنا به استفاده مورد نظر، اقدام به پارتیشن‌بندی و تقسیم‌بندی فضا متناسب با نیاز خود بکند.

به سبب ایجاد ارتباط بصری بین فضای بالکن تجاری و همکف، و کاهش سطح اشغال مصوب در طبقه اول، ایده ایجاد ووید دور از ذهن نبوده است. نکته قابل توجه، کم بودن ارتفاع مصوب شهرداری در مورد پروژه است که تفاوت کاربری تجاری و مسکونی را در نظر نگرفته بود. لذا ایجاد ووید مذکور در جداره دو معبر فرعی، دید بصری از لحاظ ارتفاعی را دو چندان کرده و در فضای میانی کلیه طبقات تجاری، سقف کاذب با حداقل فاصله نسبت به سازه سقف اجرا شده که به صورت فضاهای پر و خالی نمایان است و همین امر موجب درک فضا با حداکثر ارتفاع ممکن خواهد بود.

فضای حاصل از عقب‌نشینی طبقات پایانی، به عنوان تراس روباز و فضای تنفس برای کاربری اداری در نظر گرفته شده که ضمن ایجاد فضای سبز طبیعی در تراس، کف‌سازی آن به صورت خشک اجرا شده است. همچنین از آجر با رنگ خاکستری در نما استفاده شده که همخوانی بهتری با کاربری ساختمان را داراست و در راستای نوگرایی، با توجه به درخشندگی فنر آلومینیومی در مقابل سطح مات آجر، از جزئیات اجرایی خاصی، با ترکیب آجر و فنر آلومینیومی استفاده شده است.

فضای واسط مابین فضای عمومی شهر و فضای داخلی، یک فضای خالی سرپوشیده است که حس دعوت‌کنندگی و استقبال از عابران را القاء می‌کند و منجر به ترغیب بازدید از فضای تجاری خواهد شد؛ ضمن اینکه استفاده از فضای سبز در حد فاصل خیابان و پیاده‌رو، به تلطیف فضا و ایجاد حریم برای دسترسی سواره و پیاده یاری رسانده و مرزبندی دو فضای مذکور را امکان‌پذیر می‌کند. همچنین در جهت اهمیت‌بخشی به فضای زیرزمین و جلوگیری از دفن کامل آن، با استفاده از اختلاف سطح دو معبر فرعی (۱/۳ متر)، حداکثر نورگیری برای زیرزمین از اضلاع شمالی و شرقی ایجاد شده است.

Cyrus Commercial & Office Building

Sustainable Architecture Process (Reza Ahmadi Masoud)

Location: Hamedan, Iran
Date: 2018
Area: 950 sqm
Status: Completed
Client: Kourosh Habibi
Design Team: Erfan Ranjbar, Ashkan Rezaei, Maryam Ranjbaran, Amin Nargesian
Structure: Amin Pishevar, Mohamad Hoseini
Mechanical Consultant: Naser Ranjbaran, Mehdi Ghahremani
Electrical Consultant: Reza Razani, Mohsen Heydari
Supervision: Reza Ahmadi Masoud, Moslem Deljoo, Tomaj Mirabian, Shirin Heidari
Photo: Deed Studio